Το καλάθι είναι άδειο
Τί είναι τα παιχνίδια montessori και γιατί να τα επιλέξουμε;
22.06.2023
Ακούμε πολύ συχνά τον όρο “μοντεσσοριανό”… όμως τί σημαίνει;
Αυτή η παιδαγωγική μέθοδος πήρε το όνομα της από τη Μαρία Μοντεσσόρι, μια Ιταλίδα γιατρό και παιδαγωγό που άφησε ιστορία με τις πρωτοποριακές της ιδέες, οι οποίες εφαρμόζονται μέχρι σήμερα σε πάρα πολλά σχολεία και σπίτια ανά τον κόσμο.
Τί λέει αυτή η φιλοσοφία;
Αυτή η παιδαγωγική μέθοδος πήρε το όνομα της από τη Μαρία Μοντεσσόρι, μια Ιταλίδα γιατρό και παιδαγωγό που άφησε ιστορία με τις πρωτοποριακές της ιδέες, οι οποίες εφαρμόζονται μέχρι σήμερα σε πάρα πολλά σχολεία και σπίτια ανά τον κόσμο.
Τί λέει αυτή η φιλοσοφία;
Το πολύ απλό και σημαντικό…ότι πρέπει να ενισχύουμε την ανεξαρτησία των παιδιών από πολύ μικρά, έτσι ώστε να τονώνεται παράλληλα η αυτοπεποίθηση και η υπευθυνότητα τους. Πρέπει να αφήνουμε τα παιδιά ελεύθερα να δράσουν και να κινηθούν σε ένα περιβάλλον που έχουμε προετοιμάσει κατάλληλα. Να τα στηρίζουμε με ενσυναίσθηση, αγάπη και σεβασμό.
Μα γιατί να το κάνουμε αυτό;;
- Αρχικά γιατί το κάθε παιδί είναι μοναδικό και πρέπει να σεβαστούμε την προσωπικότητα και το ρυθμό εκμάθησης του καθενός.
- Δεν υπάρχει πίεση για τη μάθηση, καθώς τα παιδιά μαθαίνουν μέσω της έμφυτης περιέργειας τους για τον έξω κόσμο που τα περιβάλλει. Κι ο καλύτερος τρόπος μάθησης είναι μέσω του παιχνιδιού και της εξερεύνησης.
- Τα παιδιά λειτουργούν καλύτερα όταν υπάρχει γύρω τους τάξη, με λίγα πράγματα-το καθένα στη θέση του. Στα παιχνίδια, στον χώρο, παντού. Αυτό τους προσφέρει πιο συγκροτημένη σκέψη, ασφάλεια και συγκέντρωση.
Τέλειο ακούγεται! Πώς να το εφαρμόσουμε όμως;
Αν ακολουθήσετε λίγα απλά βήματα στην αρχή… θα σας ευγνωμονεί σε βάθος χρόνου και το παιδί και ο μελλοντικός σας εαυτός.
1. Βάλτε όλα τα πράγματα που χρησιμοποιεί το παιδί στο ύψος του. Την κρεμάστρα του μπουφάν του, το σκαμπό που βάζει μόνο του τα παπούτσια, το σαπούνι για να πλύνει τα χέρια του, το κουτί με τα παιχνίδια του κτλ. (Προσοχή πάντα να είναι τοποθετημένα με ασφάλεια). Αυτή η εύκολη πρόσβαση τους δίνει την ευκαιρία να δοκιμάσουν μόνα τους να αυτοεξυπηρετούνται…κάτι που τους δίνει τεράστια ικανοποίηση.
2. Δεν πειράζει να έχει πολλά παιχνίδια ένα παιδί… αρκεί να μην τα έχει όλα ταυτόχρονα μπροστά του! Κρατήστε λίγα παιχνίδια, αυτά που συνάδουν με το αναπτυξιακό και γνωστικό επίπεδο του, προκειμένου να μην επικρατεί χάος στο χώρο που παίζει. Έτσι θα συγκεντρώνεται καλύτερα και θα παίζει περισσότερη ώρα χωρίς περισπασμούς και με περισσότερη φαντασία. Η οργάνωση στα ράφια, τους βοηθάει να οργανώνουν και τη σκέψη τους.
Κρύψτε τα υπόλοιπα παιχνίδια και μετά από κάποιο διάστημα να τα εναλλάσετε με άλλα, που θα ήταν εκτός του οπτικού του πεδίου για λίγο καιρό, για να τα δει ξανά σαν καινούρια.
3. Προσπαθήστε να επιλέγετε παιχνίδια που η ποιότητα και τα υλικά τους να είναι φυσικά και στιβαρά (πχ. ξύλο), για να προσομοιάζουν με αληθινά αντικείμενα.
* δείτε παρακάτω μερικές ιδέες για μοντεσσοριανά παιχνίδια*
4. “Ακούστε” το παιδί σας. Δείτε σε τι αναπτυξιακό στάδιο βρίσκεται… ανεξάρτητα από την ηλικία του. Δείτε με τί του αρέσει να παίζει και να μαθαίνει, τί του εξάπτει την περιέργεια και τί το ενδιαφέρει. Κι αφού λάβετε αυτά υπόψιν σας…δώστε του χώρο και χρόνο για να μάθει με τον δικό του ρυθμό, χωρίς να βιάζεστε. Αν του δώσετε την ελευθερία είναι σίγουρο ότι θα τα κάνει όλα μόνο του, τη σωστή στιγμή. Άλλωστε τα παιδιά μαθαίνουν μέσω της επανάληψης και κάνοντας τα πράγματα που αγαπάνε περισσότερο.
Και λίγα tips που βοήθησαν εμάς:
- Μη διακόπτετε ένα παιδί που παίζει! Θα χάσει τη συγκέντρωση του και θα αφήσει το παιχνίδι που το κρατούσε τόσο ωραία απορροφημένο. Ας φάει το κολατσιό του λίγο αργότερα.
- Δείξτε του πώς γίνονται όλα σωστά και με ασφάλεια αλλά μη βιάζεστε να το κάνετε πάντα εσείς για το παιδί. Ξεκινήστε το ντύσιμο 5 λεπτά νωρίτερα και δώστε του χρόνο να κλείσει μόνο του τη ζακέτα! Εμπιστευθείτε τις ικανότητες του.
- Αφήστε το παιδί σας να βοηθήσει στις δουλειές! Συμμετέχοντας στο σπίτι νιώθει χρήσιμο, ικανό, αυτόνομο και υπεύθυνο μέλος της οικογένειας. Έτσι μαθαίνει ότι μοιραζόμαστε τις ευθύνες ενώ ταυτόχρονα εξασκεί τις δεξιότητες του και χαίρεται με όσα καταφέρνει.
- Βάζετε κάθε τι στη θέση του για να μπορεί να το βρει εύκολα και να εξυπηρετηθεί μόνο του όταν το έχει ανάγκη. Το ίδιο ισχύει και για όταν τελειώνει το παιχνίδι. Θα δείτε ότι σε λίγο καιρό θα το κάνει μόνο του το παιδί, ακολουθώντας το πρότυπο σας.
- Προσπαθήστε τα παιχνίδια του (εντός κι εκτός σπιτιού) να καλύπτουν μια ποικιλία από ανάγκες, ενδιαφέροντα και δεξιότητες ώστε να δείτε με τί αρέσει στο παιδί να ασχολείται και έτσι ώστε να εξασκήσει διαφορετικές ικανότητες. Μην το πιέζετε όμως να καταπιαστεί με κάτι που δε θέλει.
- Όταν τους δείχνετε κάτι να το κάνετε αργά, πάντα με τον ίδιο τρόπο και μιλώντας όσο γίνεται λιγότερο.
- Λέμε ναι στην ελευθερία των παιδιών, αλλά οπωσδήποτε χρειάζονται και όρια. Τα όρια βοηθούν και τα ίδια τα παιδιά να λειτουργήσουν καλύτερα νιώθοντας ασφάλεια για το τί να περιμένουν.
- Και τέλος, μην τρελαίνεστε με τους κανόνες! Αν έχετε πάρτυ και γεμίσετε 30 δώρα… αφήστε το παιδί να χαρεί τον χαμό και σταδιακά τις επόμενες μέρες κάντε το ξεκαθάρισμα που θα του δώσει χώρο.
ΠΟΙΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΕΧΟΥΝ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΜΟΝΤΕΣΣΟΡΙΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΠΟΥ ΒΟΗΘΟΥΝ ΣΤΟΝ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟ ΜΑΤΙΟΥ-ΧΕΡΙΟΥ
1. Δραστηριότητες που “περνάει” ένα αντικείμενο
Πυραμίδα στίβαξης (κρίκων)
2. Δραστηριότητες “τοποθέτησης”
3. Δραστηριότητες που “ανοιγοκλείνουν”
Χρησιμοποιήστε παλιά τσαντάκια, φερμουάρ, βάζα κτλ
Μπορείτε επίσης να κρύβετε μέσα μικρούς θησαυρούς για να ανακαλύπτουν
4. Συντονισμός των δύο χεριών
Εργαλεία (βίδωμα, σφυράκι, κατσαβίδι)
5. Ταξινόμηση
Παιχνίδια ταξινόμησης ανά χρώμα, σχήμα και μέγεθος
Μπορείτε να βρείτε είδη προς ταξινόμηση ακόμα κι από τη φύση
6. Σακούλια εξερεύνησης
Τοποθετήστε μέσα σε μια τσάντα ή κουτί (χωρίς ορατότητα) διάφορα αντικείμενα με στόχο να βρει το παιδί στα τυφλά τί είναι ή να βρει το ίδιο του και να τα κάνει ζευγάρια.
7. Παζλ
Παζλ με λίγα ή πολλά κομμάτια
ΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗ
1. Μουσική
- Μουσικά όργανα που κινεί όπως μαράκες, ντέφι, κουδουνίστρες
- Μουσικά όργανα που χτυπάει με ξυλάκι όπως το ξυλόφωνο και τα ντραμς
- Μουσικά όργανα που φυσάει, όπως φυσαρμόνικα ή φλογέρα
- Και μουσικά όργανα με χορδές όπως κιθάρα
δείτε όλα τα μουσικά όργανα εδώ!
2. Κίνηση
- Τρέξιμο
- Χοροπήδημα (με εμπόδια ή όχι)
- Κουτσό
- Ποδήλατο
- Πατίνι
- Σκαρφάλωμα
- Ισορροπία
- Να κλωτσάνε και να πετάνε μπάλες
Πάρτε ιδέες από τη φύση κι από εδώ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ
Τα περισσότερα παιδιά ξετρελαίνονται να βοηθάνε στις δουλειές του σπιτιού. Αυτό το “παιχνίδι” βοηθάει τα παιδιά να ηρεμούν, να νιώθουν πιο ανεξάρτητα και αυτόνομα, να μαθαίνουν την έννοια της “συνέχειας” και της ευθύνης, ενώ παράλληλα διασκεδάζουν και μένουν συγκεντρωμένα! Μπορείτε να τους έχετε τα δικά τους εργαλεία, ειδικά για παιδικά χεράκια:
- Για περιποίηση των φυτών (ποτιστήρι, φτυαράκι, τσουγκράνα)
- Για την προετοιμασία του φαγητού (μια μικρή κουζίνα, κουζινικά, σκεύη)
- Για το καθάρισμα (σκουπίτσες, φαράσια, πλυντήριο)
- Για τη φροντίδα του κατοικίδιου (να γεμίζουν με νερό το μπωλάκι)
- Για τη φροντίδα του εαυτού τους (βούρτσες, χτένες)
- Για το ντύσιμο τους (μπουφάν με φερμουάρ, παπούτσια με velcro)
ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΕΣ
- Ζωγραφική (μαρκαδόροι, ξυλομπογιές, κιμωλίες κτλ)
- Δραστηριότητα με νερομπογιές/ δακτυλομπογιές
- Χρήση ψαλιδιού και κόλλας (με επίβλεψη από 18 μηνών)
- Πηλός, πλαστελίνες και kinetic sand
- Βελόνα και κλωστή για παιδιά
- Όλες οι δημιουργίες/χειροτεχνίες που εξάπτουν τη φαντασία και βοηθούν την εξάσκηση της λεπτής κινητικότητας
Δείτε πάνω από 100 ιδέες για δημιουργίες εδώ!
ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
- Μινιατούρες αντίγραφα οποιουδήποτε αληθινού πράγματος/ζώου για να εμπλουτιστεί το λεξιλόγιο μέσω του παιχνιδιού
- Κάρτες με εικόνες που απεικονίζουν κάποιο συγκεκριμένο θέμα
- Βιβλία (για τις εποχές, ζώα, χρώματα, οχήματα, αντικείμενα) αλλά και βιβλία για οποιοδήποτε ενδιαφέρον του παιδιού
- Σύγκριση αληθινών τρισδιάστατων αντικειμένων με την ίδια εικόνα δισδιάστατη τυπωμένη
Παρατηρήστε λοιπόν τα παιδιά σας, δώστε τους την ελευθερία των επιλογών, ενθαρρύνετε την εξερεύνηση, αφήστε τα ανεξάρτητα και όποτε χρειάζεστε έμπνευση…ανατρέξτε στις παραπάνω ιδέες για μοντεσσοριανό παιχνίδι, που θα τους δώσει τα καλύτερα εφόδια για την μετέπειτα ζωή τους.
ΠΗΓΗ: The Montessori Toddler by Simon Davies
